Πολλοί άνθρωποι τα τελευταία χρόνια επιλέγουν προϊόντα διατροφής χωρίς γλουτένη για λόγους υγείας ή την αντιμετώπιση ορισμένων συμπτωμάτων όπως έντονο φούσκωμα ή και για την απώλεια βάρους. Για ορισμένους η επιλογή μίας διατροφής χωρίς γλουτένη αποτελεί ανάγκη και για άλλους μέσω αντιμετώπισης ορισμένων προβλημάτων που επιβαρύνουν το βιοτικό τους επίπεδο. Η συζήτηση έχει πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας και οι πληροφορίες είναι συγκεχυμένες. Οι ερωτήσεις που δεν βρίσκουν εμπεριστατωμένη απάντηση είναι πολλές.
- Μπορούν να τα επιλέγουν και άτομα που δεν πάσχουν από κοιλιοκάκη;
- Μήπως φταίει η γλουτένη για τα φουσκώματα;
- Μήπως έχω ευαισθησία στην γλουτένη;
- Τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη έχουν περίεργη- ιδιαίτερη γεύση;
Για όλα αυτά θα ακούσετε πολλές φήμες και θα βρείτε λίγες απαντήσεις. Ας δούμε λοιπόν τα δεδομένα, εστιάζοντας στο βασικότερο τρόφιμο, το ψωμί.
Δεν περιέχει ολιγοσακχαρίτες, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση τους φουσκώματος
Για την παρασκευή ψωμιού Χωρίς Γλουτένη χρησιμοποιούνται εναλλακτικά άλευρα αντί του σιταριού, όπως αλεύρι ρυζιού, πατάτας, φαγόπυρου ή κινόα, άμυλο καλαμποκιού κ.α. . Το σιτάρι είναι ένα δημητριακό πλούσιο σε ολιγασακχαρίτες που συχνά ευθύνονται για την δημιουργία φουσκώματος. Η διατροφή χαμηλή σε ολιγοσακχαρίτες (LOW FODMAP), στοχεύει στο περιορισμό της πρόσληψης τους για ένα χρονικό διάστημα με στόχο την βελτίωση της εντερικής χλωρίδας. Το ψωμί χωρίς γλουτένη αποτελεί μία πολύ καλή λύση για το διάστημα αυτό.
Σε ορισμένα πολύσπορα ψωμιά, χρησιμοποιείται και λιναρόσπορος. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος ενήλικας δεν λαμβάνει την απαιτούμενη ποσότητα φυτικών ινών, η επιλογή του ψωμιού χωρίς γλουτένη, μπορεί να ευεργετήσει την υγεία του καταναλωτή. Έχει αποδειχθεί ότι αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών προάγει τον κορεσμό, συμβάλλει στη μείωση της χοληστερόλης και των λιπιδίων αίματος, εξυπηρετεί την απώλεια βάρους και μειώνει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου.
Βελτιώνει την λειτουργία του πεπτικού συστήματος
Σε άτομα με ευαισθησία στην γλουτένη, η επιλογή ψωμιού χωρίς γλουτένη, μπορεί να μειώσει τα φουσκώματα και την δημιουργία αερίων στον γαστρεντερικό σωλήνα. Το γεγονός ότι το ψωμί χωρίς γλουτένη είναι κατά κανόνα πλούσιο σε φυτικές ίνες, το καθιστά και πιο φιλικό στην καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Παράλληλα, συμβάλλει στη διατήρηση της ευεργετικής μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου.
Βελτιώνει τα επίπεδα ενέργειας
Άτομα που πάσχουν από χρόνια ευαισθησία στην γλουτένη, συχνά αντιμετωπίζουν και το φαινόμενο της χρόνιας κόπωσης. Ο περιορισμός της πρόσληψης γλουτένης από τις βασικές πηγές φαίνεται να προλαμβάνει την δυσαπορρόφηση σιδήρου και να επιταχύνει την κένωση του στομάχου και του εντέρου, συμβάλλοντας στη βελτίωση των επιπέδων ενέργειας.
Μειώνει την δυσανοχή στην λακτόζη
Άτομα με ευαισθησία στην γλουτένη, συχνά πάσχουν και από δυσανεξία στην λακτόζη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η επιλογή τροφίμων χωρίς γλουτένη μπορεί να βελτιώσει την παραγωγή ενός ενζύμου, της λακτάσης, που είναι υπεύθυνο για τον φυσιολογικό μεταβολισμό της λακτόζης .
Άλλα οφέλη
Άλλα οφέλη από τον περιορισμό της πρόσληψης γλουτένης, σε άτομα με ευαισθησία είναι η καλύτερη εικόνα της επιδερμίδας, η μείωση πόνων στις αρθρώσεις, ο περιορισμός της συχνότητας πονοκεφάλων και φυσικά μείωση της αίσθησης του φουσκώματος και των αερίων στο στομάχι και το έντερο.
Απαντώντας στα ερωτήματα
Η επιλογή των τροφίμων χωρίς γλουτένη αφορούσε αρχικά μόνο εκείνους που έπασχαν από κοιλιοκάκη. Η κοιλιοκάκη είναι μία αυτοάνοση ασθένεια που χαρακτηρίζεται από την πολύ έντονη ανοσοαπόκριση όταν προσλαμβάνεται γλουτένη. Ακόμα και πολύ μικρά ποσά γλουτένης αρκούν για να πυροδοτήσουν διεργασίες που καταστρέφουν τον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, περιορίζοντας έτσι την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και οδηγώντας το άτομο σε υποθρεψία και πολύ έντονα προβλήματα υγείας. Τα άτομα αυτά αποτελούν μικρότερο ποσοστό από το 1% του πληθυσμού.
Τα παραπάνω όμως οφέλη μπορούν να τα απολαύσουν άτομα που έχουν ευαισθησία στην γλουτένη ή εντερική δυσβίωση που δημιουργεί έντονα φουσκώματα σε στομάχι και έντερο. Δυστυχώς όμως, δεν υπάρχει μία εξέταση που μπορεί να γίνει για να μας δείξει αν υπάρχει ευαισθησία. Η διαπίστωση μπορεί αν γίνει μόνο με την παρακολούθηση των συμπτωμάτων και με την μείωση ή και διακοπή τους σε ολιγοήμερα διαστήματα περιορισμού της πρόσληψης γλουτένης. Το καλό νέο είναι ότι τα συμπτώματα είναι δοσοεξαρτώμενα. Δηλαδή, ο περιορισμός της κατανάλωσης γλουτένης, θα δείξει εάν μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα. Αντίθετα, στην περίπτωση της κοιλιοκάκης, ακόμα και ίχνη γλουτένης, μπορεί να πυροδοτήσουν αυτοάνοσους μηχανισμούς και να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Συγκεκριμένα για την απώλεια βάρους, άτομα με ευαισθησία στην γλουτένη όταν περιορίζουν την πρόσληψη της, φαίνεται να έχουν μία καλύτερη μεταβολική λειτουργία, δημιουργώντας και καλύτερη απώλεια βάρους. Φυσικά, ο αποκλεισμός ορισμένων τροφίμων, επίσης βοηθάει στον θερμιδικό περιορισμό και το καλύτερο αποτέλεσμα.
Η βιομηχανία αντιλαμβανόμενη την ανάγκη ύπαρξης τροφίμων που δεν προέρχονται από το σιτάρι και κατ’ επέκταση, δεν περιέχουν γλουτένη, παρήγαγε ψωμί σε φέτες με εξαιρετική γεύση, χάρη στο μίγμα εναλλακτικών αλεύρων και τη χρήση προζυμιού. Έμφαση, επίσης, δόθηκε στην υφή του ψωμιού, κάνοντας το περισσότερο αφράτο και νόστιμο. Οι επιλογές που δίνονται, καλύπτουν τόσο εκείνους που προτιμούν το λευκό ψωμί όσο και αυτούς που αναζητούν το πολύσπορο ψωμί. Η ευκολία της εύρεσης τέτοιων σύγχρονων τροφίμων, στα ράφια των σούπερ μάρκετ, τα καθιστά μία καθημερινή επιλογή και λύση σε πιθανά συμπτώματα που ταλαιπωρούν.