Πολύ συζήτηση γίνεται γύρω από τα τρόφιμα και την διατροφή χωρίς γλουτένη. Αρκετές διασημότητες και επαγγελματίες αθλητές ισχυρίζονται ότι έχουν βρει «την υγεία τους» ακολουθώντας μία τέτοια διατροφή. Όμως δεν είναι για όλους ή πιο σωστά, δεν μπορεί να δώσει σε όλους τα ίδια οφέλη. Αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις κρύβει κινδύνους!
Ποια είναι η διατροφή χωρίς γλουτένη
Η γλουτένη είναι μία πρωτεΐνη που εντοπίζεται κυρίως στο σιτάρι αλλά και σε άλλα δημητριακά. Μπορεί όμως επίσης να προστεθεί σε επεξεργασμένα τρόφιμα, για την βελτίωση των οργανοληπτικών τους χαρακτηριστικών. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι η σταθερότητα, η υφή, η γεύση κ.α. Συχνά θα την διαβάσεις στα συστατικά τροφίμων που δεν το περιμένεις (παγωτά, σάλτσες κ.α.). Για τον αποκλεισμό της από την δίαιτα, απαιτείται ο αποκλεισμός όλων των τροφίμων που την περιέχουν.
Ορισμένοι θεωρούν ότι μία διατροφή χωρίς γλουτένη σημαίνει ότι αποκλείει τους υδατάνθρακες. Λάθος. Τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες όπως οι πατάτε, το ρύζι, η κινόα, τα όσπρια δεν περιέχουν γλουτένη.
Ποιοι πρέπει να ακολουθούν μία δίαιτα χωρίς γλουτένη;
Άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη
Η κοιλιοκάκη είναι μία αυτοάνοση αντίδραση στην γλουτένη που κάνει τον οργανισμό να επιτίθεται στο λεπτό έντερο, προκαλώντας πόνο, ναυτία, φούσκωμα και διάρροια. Τα άτομα αυτά παρουσιάζουν μηδενική ανοχή στην γλουτένη από οποιαδήποτε πηγή – τρόφιμο και υποχρεούνται να ακολουθούν δίαιτα χωρίς γλουτένη διά βίου. Για την διάγνωση της υπάρχουν συγκεκριμένες εργαστηριακές εξετάσεις που την εντοπίζουν και την αξιολογούν.
Άτομα με ευαισθησία στην γλουτένη
Άλλη μία κατάσταση που οδηγεί αρκετούς ανθρώπους να κόψουν την γλουτένη (και είναι η συχνότερη), είναι εκείνη που αναφέρεται ως ευαισθησία και δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο ορισμό. Απλά, μετά την κατανάλωση της, αναφέρουν ότι δεν νιώθουν καλά. Νιώθουν ένα γαστρεντερικό ερεθισμό και φούσκωμα, λιγότερο ή περισσότερο έντονο. Η ανάγνωση της γίνεται μόνο με την χρήση μίας δίαιτας αποκλεισμού και με παράλληλη παρατήρηση των συμπτωμάτων όπως του φουσκώματος, της δυσκοιλιότητας ή της διάρροιας, της κόπωσης, των αερίων και του πόνου στην κοιλιά.
Άτομα αλλεργικά στο σιτάρι
Άνθρωποι που είναι αλλεργικοί στο σιτάρι, πρέπει να αποφεύγουν τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη αλλά δεν οφείλεται το πρόβλημά τους σε αυτήν. Τα συχνότερα συμπτώματα τους είναι δερματικοί ερεθισμοί, πονοκέφαλοι και φτέρνισμα ή καταρροή. Τα άτομα αυτά μπορούν να καταναλώνουν τρόφιμα με γλουτένη, όπως κριθάρι ή σίκαλη.
Μπορεί η διατροφή χωρίς γλουτένη να συμβάλλει στην απώλεια βάρους; Υπάρχουν κίνδυνοι;
Η υιοθέτηση διατροφής χωρίς γλουτένη, προκαλεί συχνά μείωση του βάρους. Συνήθως όμως οφείλεται στον περιορισμό τροφίμων που ήταν υπεύθυνα για ένα σημαντικό ποσό ενέργειας καθημερινά. Δεν θεωρώ ότι κάποιος μπορεί να κινδυνεύει κόβοντας την γλουτένη για να χάσει βάρος. Για να είναι όμως αποτελεσματικός, θα πρέπει και πάλι να προσέξει το μέγεθος των μερίδων από τα τρόφιμα που θα καταναλώνει αλλά και την ποικιλία τους στο καθημερινό διαιτολόγιο. Να συμπεριλαμβάνει αρκετά φρούτα, λαχανικά και άπαχα πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως το κοτόπουλο, το ψάρι, το γάλα και το γιαούρτι με περιορισμένα λιπαρά και τα αυγά. Επίσης πρέπει να επιλέγει προσεχτικά υδατανθρακούχα τρόφιμα χωρίς γλουτένη, ώστε να μην βρεθεί αντιμέτωπος με έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων όπως οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, σίδηρος και το μαγνήσιο.
Πως μπορώ να ξεκινήσω μία διατροφή χωρίς γλουτένη;
Όποιος επιθυμεί να δοκιμάσει μία διατροφή χωρίς γλουτένη για να αντιμετωπίσει τα φουσκώματα ή άλλα συμπτώματα που προαναφέραμε, θα πρέπει να ακολουθήσει τα εξής βήματα:
- Να εντοπίσει και να καταγράψει τα συμπτώματα που έχει, όπως και τις ώρες που παρουσιάζονται
- Να παρακολουθήσει την διατροφή του και να εντοπίσει τα τρόφιμα που καταναλώνει και περιέχουν γλουτένη.
- Να σχεδιάσει και να προαποφασίσει με ποια τρόφιμα θα αντικαταστήσει τα προϊόντα σιταριού, σίκαλης και κριθαριού. Στο εμπόριο υπάρχουν τρόφιμα με εξαιρετική γεύση, παρασκευασμένα για να εξυπηρετήσουν όσους αποφασίζουν να αποφύγουν την γλουτένη. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται
- Το ψωμί. Θα βρείτε ψωμί σε φέτες του τοστ, παρασκευασμένο με προζύμι, λευκό και πολύσπορο.
- Τα μπισκότα. Με διάφορες γεύσεις όπως το κακάο ή το πορτοκάλι
- Τα μικρά κράκερς και οι φρυγανιές. Φτιαγμένα από ρύζι και καλαμπόκι, με λίγες θερμίδες, τραγανά.
- Δημητριακά. Κλασικά δημητριακά από καλαμπόκι.
- Να διαβάζει τις ετικέτες σύστασης των τροφίμων με προσοχή αν περιέχουν γλουτένη.
- Να παρακολουθεί κατά τις πρώτες 2 εβδομάδες εάν τα συμπτώματα περιορίζονται και σε ποιες περιπτώσεις επανεμφανίζονται.